Adıyaman´da İşletmeleri Sahipleri Yönetiyor

Adıyaman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimleri Fakültesi (İİBF) İşletme Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Mehmet KAYGUSUZOĞLU’nun yürüttüğü Bilimsel Araştırma Projesindeki araştırma kapsamında Adıyaman’da faaliyet gösteren imalat işletmelerinin yöneticilerinin, muhasebe bilgilerini ne tür yönetsel kararların alınmasında kullandıkları araştırıldı.

Yapılan araştırma ile ilgili bilgi veren KAYGUSUZOĞLU, 2011 yılında Adıyaman’da faaliyet gösteren ve Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası’nın kayıtları esas alınarak, listede yer alan 74 işletmeden 60 tanesinin uygulamanın örneklem alanı olarak seçildiğinin belirterek, veri toplama yöntemi olarak da “Anket Yöntemi“ kullanıldığını kaydetti. KAYGUSUZOĞLU, yüz yüze görüşme yöntemi ile yapılan anket sonucunda toplanan 56 işletmeye ait verilerin analiz kapsamına alındığını söyledi.

İşletmeleri Sahipleri Yönetiyor

Araştırmadan elde edilen verilere değinen Yrd. Doç. Dr. Mehmet KAYGUSUZOĞLU, araştırma kapsamındaki işletmelerin % 90’ının mikro, % 10’nun ise küçük ölçekli (AB Kobi tanımına göre) işletme kategorisinde yer aldığını, bu işletmelerin % 80’nin sermaye şirketi olduğunu belirtti.

KAYGUSUZOĞLU, araştırmayla Adıyaman’daki işletmelerle ilgili; “İşletme yöneticilerinin % 71’i aynı zamanda işletmenin sahibidir. İşletme yöneticilerinin ancak % 39’u lisans seviyesinde öğrenim görmüştür. Bunların da ancak 9’u (bütün işletme yöneticilerinin % 16’sı) İdari Bilimler alanında lisans öğrenimi görmüştür. Bu anlamda, işletme yöneticilerinin günümüz işletmecilik dünyasının gerektirdiği temel işletmecilik ve yöneticilik bilgisine sahip olmadıkları görülmektedir.

Ayrıca işletmelerin 51’inde muhasebe birimi bulunmaktadır. Muhasebe biriminde çalışanların sayısı ortalama olarak 1,3 kişi/ işletmedir. Muhasebede personelin yetersiz olması bu konuda henüz bir kurumsallaşmanın da olmadığını göstermektedir. Muhasebede çalışanların sadece % 19’u lisans öğrenimi görmüştür. Muhasebe çalışanlarına ödenen ücret de son derece yetersiz kalmaktadır.

Bu özelliklere sahip muhasebe örgütünün ancak ön muhasebe düzeyinde rol üstlendiği, yasaların öngördüğü zorunlu işlemlerin yürütüldüğü ve vergisel amaçlı olarak finansal tabloların hazırlandığı sonucu çıkarılabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Karar Almada Muhasebe Bilgilerinin Kullanım Oranı Düşük

Araştırmada elde edilen bulgulara göre bilanço ve gelir tablosunun bütün işletmelerde düzenlendiğinin anlaşıldığını ancak, ek mali tabloların düzenlenme oranının ise yetersiz olduğunun gözlendiğini kaydeden KAYGUSUZOĞLU; “Ayrıca profesyonel yöneticiler tarafından yönetilen işletmelerde ek mali tabloların düzenlenme oranı daha yüksek bulunmuştur. Bu durum, profesyonel yöneticilerin görevlerini yerine getirirken daha fazla bilgiye ihtiyaç duyduklarını ve hesap verme sorumluluğunun hazırlanan finansal tabloların çeşitliliğini arttırdığı söylenebilir.

Muhasebeden elde edilen bilgilerin kullanım yerleri ile ilgili olarak yapılan analiz sonuçlarına göre; muhasebe bilgileri özellikle fiyatlama kararları ile maliyetlerin kontrolü konularında kullanılmaktadır. Uzun vadeli, stratejik özellikli karar alanlarında muhasebe bilgilerinin kullanım oranı düşüktür. Ayrıca, muhasebe bilgilerinin çeşitli karar süreçlerinde kullanımı ile yöneticilerin eğitim durumu ile işletmedeki konumları arasında anlamlı bir ilişki saptanamamıştır. Sadece sahip- yöneticilerin muhasebe bilgilerini profesyonel yöneticilere göre fiyatlama kararlarında daha yüksek oranda kullandıkları görülmüştür” dedi.

Yrd. Doç. Dr. Mehmet KAYGUSUZOĞLU, gerçekleştirilen araştırma ile Adıyaman’daki işletmelerin yöneticilerinin işletmecilik bilgileriyle ilgili önemli verilere de  ulaşıldığını belirterek; “Araştırma kapsamında yer alan işletmelerin büyük bir bölümünde, yöneticinin günümüzün gerektirdiği en temel işletmecilik ve yöneticilik bilgisine sahip olmadıkları görülmüştür. Ayrıca yöneticilerin önemli bir kısmı aynı zamanda işletmenin sahibi konumundadır. Ekonomik açıdan yeterince güçlü olmayan KOBİ türü işletmelerin başta yönetici olmak üzere kendi alanlarında uzman personel istihdam edememeleri yaşanan sorunların en önemli nedenidir” şeklinde değerlendirmede bulundu.

İşletmelerin sorunlarının çözümüne de değinen KAYGUSUZOĞLU; “Uzun vadeli perspektifler doğrultusunda uzman personel istihdamına önem verilmesi, bu işletmelerin sorunlarının çözümünü kolaylaştıracaktır” şeklinde konuştu.