Adıyaman Seçim Gözlem Raporu Açıklandı

İnsan Hakları Derneği Adıyaman Şube Başkanı Osman Süzen, seçim gözlem raporunu açıkladı.

Süzen, yaptığı açıklamada, 2011 yılına kadar daha çok seçimlerin güvenliği ile ilgili gözlem yapan derneklerinin 2011 yılından itibaren tüm Türkiye?de oluşturulan Bağımsız Seçim İzleme Platformu ile birlikte seçimleri, seçme ve seçilme hakkının tam olarak kullanılıp, kullanılmadığını, Türkiye?nin taraf olduğu uluslar arası sözleşmelerde düzenlenen, Siyaset yapma hakkı, siyasete katılma hakkı gereği ve yine Türkiye?nin içinde bulunduğu AGİT gibi uluslar arası kurumların Türkiye?nin seçimleri izleyen sivil Ulasal ve uluslar arası kurumların seçimleri izlemelerini kabul etmesi dair kararları çerçevesinde izlediğini bildirdi.

Seçim gözlem heyetlerinin oluşumu hakkında bilgi veren Süzen, ?7 Haziran 2015 Pazar günü yapılan Milletvekilliği genel seçimi, Genel Merkezimizin içinde bulunduğu 26 ilde Bağımsız Seçim İzleme Platformu tarafından, diğer illerde ise Genel Merkezimiz ve o illerde bulunan şube/temsilciliklerimiz vasıtası ile platformdan bağımsız olarak izlenmiştir. Şubemiz Bağımsız Seçim İzleme Platformunun bir bileşeni olarak 26 şube ile birlikte Adıyaman Merkez ve tüm ilçelerinde 07.06.2015 Milletvekili Genel Seçimlerini şube üyelerimiz ile birlikte diğer STK üyeleri ve gönüllülerden oluşan 143 Bağımsız ve Tarafsız gözlemciler vasıtası ile izleme yapmıştır. Gözlem ekiplerimize seçim gününden önce, bağımsız ve tarafsız gözlemcilik ilkeleri, uluslar arası sözleşmeler ve ulusal hukuk konusunda bilgilendirme yapılmıştır. Gözlemcilerimize Eşit haklar için izleme derneği ve İnsan Hakları Derneğinin ortak olarak hazırladıkları yaka kartları ve izleme rehberi ile ihlallerin tespit edileceği yeteri sayıda formlar verilmiştir.

Gözlemcilerimiz Adıyaman merkez, Kahta,Samsat,sincik,Gerger, Besni, Gölbaşı,Tut ve Çelikhan ilçeleri ve köylerinde oluşturulan ekipler ile seçim günü izleme faaliyetinde bulunmuşlardır? diye konuştu.

 SEÇİMDEKİ İHLALLER

Seçimdeki ihlalleri de aktaran Süzen, şunları kaydetti:

?İdari makamlar özellikle bazı siyasi parti temsilcilerinin seçim çalışmaları kapsamında muhtarlarla yapmış oldukları siyasi toplantılara birlikte katılmış, bu makamlar muhtarlar üzerinde baskı kurarak seçmen iradesini etkilemişlerdir. İHD Adıyaman Şubesi bu güne kadar seçim izleme ve gözleme çalışmalarında herhangi bir zorlukla karşılaşmamıştır. Ancak; 07.06.2015 Milletvekili seçimlerinin bir gün öncesinde yani 06.06.2015 günü Adıyaman Valiliği tarafından şubemize yapılan bir tebligatla ?gözlemcilik yapamayacağımız? tarafımıza bildirildi. Yaptığımız araştırmada Türkiye?nin hiçbir yerinde diğer şubelerimize ve diğer platform bileşenlerine böyle bir yazı gönderilmemiştir. Gözlemcilik faaliyetlerimizi YSK?nın daha önce vermiş olduğu bir karara dayanarak yasaklayan Adıyaman valiliği ve İl seçim Kurulu seçim güvenliğini sağlamakla görevli kolluk görevlilerine gönderdikleri yazı ile gözlemcilerimizin sandık alanına ve sandık çevresine bırakılmaması istenmiştir. Bunun sonucunda gözlemcilerimiz bazı sandıklarda korucuların ve jandarmanın fiili engellemeleri ile karşılaşmış gözlem yapmaları engellenmiştir. Bu durum yukarıda belirtilen uluslar arası sözleşmelere aykırıdır. Türkiye?nin hiçbir yerinde görülmeyen engelleme Adıyaman ilinde gerçekleşmiştir. YSK?nın Türkçe bilmeyenler için tercüman görevlendirilebileceğine dair kararına rağmen söz konusu karar sandık alanlarında ilan edilmemiş, Adıyaman da bazı sandıklarda okuma-yazma veya Türkçe bilmeyenlerin yerine başkaları tarafından oy kullandırıldığına sıkça rastlanmıştır. Bazı köy sandıklarında muhtarların oy kullanmaya müdahale ettikleri gözlenmiştir. Yine bazı sandıklarda bir kişinin birden fazla kişiye yardım etme bahanesi ile oy kullanmaya çalıştığı gözlenmiştir. Bazı sandıklarda muhtarların ayrı masa kurarak yardım bahanesi ile seçmeni etkilemeye çalışmışlardır. Bazı sandıklarda kimliksiz oy kullandırıldığı gözlenmiştir. Bazı sandıklarda parti müşahitlerinin olmadığı, müşahitlerin bu sandık alanlarına bırakılmadıkları bilgilerine ulaşılmış, bu sandık alanlarında gözlem yapmaya giden gözlemcilerimiz engellenmiştir. Söz konusu sandıklarda bir partiye blok kullandırılmaya teşebbüs edilmiş daha sonra bu sandıklarda tek partiye blok oy çıktığı anlaşılmıştır. Bazı sandıkların oy verme yerinin, seçmenin oyunu gizli ve özgürce kullanmasına engel olacak şekilde açık olduğu ve seçmenin kullandığı oyun görülebildiği gözlemlenmiştir. Bazı sandıklarda sandık alanlarında korucuların ve bazı yetkisiz kişilerin bulunduğu ve zaman, zaman oy kullananlara müdahale ettikleri gözlenmiştir. Bazı sandıklarda erkeklerin kadınlara müdahale ettikleri ve oylarını kullandıkları gözlenmiştir. Birçok oy verme yerinin engellilerin rahatça oy kullanmasına elverişli olmadığı gözlenmiştir. Hastanelerde sandık kurulmamış, yatan hastaların büyük bölümü oy kullanamamış gidebilen hastalar kayıtlı oldukları sandıklara giderek oy kullanmışlardır. Adıyaman Kapalı Cezaevine sandık kurulmuş oy kullanma hakkı olan mahpuslar oyunu kullanmışlardır. Ancak; Kahta cezaevinde sandık kurulmamıştır. Seçim günü Adıyaman il merkezinde bazı noktalarda parti bayrak ve flamalarının toplanmadığı görülmüştür. Adıyaman da öğrenci oldukları için oyunu Adıyaman da kullanmak için seçmen kaydını Adıyaman?a taşıyan çoğu Kürt kökenli kayıtları zamanında taşınmadığı için oy kullanamamışlardır?

 SONUÇ VE ÖNERİLER

Sonuç ve önerilere ilişkin değerlendirmede bulunan Süzen, şöyle devam etti:

?Seçme ve seçilme hakkının istisnasız gerçekleştirilmesinin önündeki fiili ve hukuki engeller halen devam etmektedir.
Özellikle adrese dayalı seçmen kaydı, birçok insanın seçme hakkını kullanmasını zorlaştırmaktadır. Maddi durumu yetersiz olan birçok öğrenci, mevsimlik işçi vs. bu nedenle oyunu kullanamamaktadır. Bu nedenle adrese dayalı kayıt siteminin yanına bazı başka kolaylaştırıcı uygulamaların da düzenlenerek yürürlüğe konulması gerekmektedir. Sandık alanında yetkisiz kişilerin özellikle korucuların, güvenlik görevlilerinin, muhtarların vs. bulunduğu her yerde rastlanan sıradan olgular halini almıştır. Bu hususta yapılacak tek düzenleme, kolluk görevlilerinin sandık alanı ve çevresinde bulunmasının yasaklanması ancak bina çevresinde bulunması, sandık kurulunun istemesi halinde geçici olarak sandık çevresine gelmeleri sağlanmalıdır. Özellikle köylerde kapalı oy verme yerleri seçmenin oyunu tam bir gizlilik ve serbestçe kullanmasına elverişli değildir. Oy kullanma yerimin gizlilik ve serbestlik kurallarına uygun olmasının temin edilmesi gerekir. Engellilerin, okuma yazma ve Türkçe bilmeyen seçmenlerin bu durumlarından kaynaklanan sorunlar devam etmektedir. Seçimlerde bu temelde seçme ve seçilme hakkıyla ilgili bir çok ihlal yaşanmaktadır.

Seçme ve seçilme hakkına yönelik ihlallerin asgariye indirilebilmesi için önemli hususlardan biride bağımsız ve tarafsız gözlemcilere YSK tarafından kabul edilmesidir. Esasen seçim yasası serbest gözlemcilik yapılmasına engel olmadığı halde Adıyaman?da bir çok yerde gözlemcilik yapılmasına engel olunması gözlemcilerimizin kolluk görevlilerinin engellemelerine maruz kalmışlardır. Bu durum ihlallerin de fazla olmasına yol açmıştır. Gözlemcilik faaliyetlerine engel olunmaması seçimlerin meşruluğunu sağlama açısından da önemlidir. İhlallerin önü kısmen de olsa engelleyecektir.
Bu nedenle YSK ve il Seçim kurullarının gözlemcilere gerekli kolaylığı sağlamaları zorunludur.

Seçimlerde yapılan ihlaller olduğu kadar olumlu gelişmelerde gözlemlenmiştir. Seçimlerin tüm Türkiye de gördüğümüz parti binalarına saldırılar, yaralama ve ölümlere varan olaylara karşın ilimizde böylesi olayların gerçekleşmemiş olması tüm bu ihlallere karşı sevindirici bir gelişmedir?