Hitler’in öldürdüğü Adıyamanlı

Melininee Manouchian'ın kaleme alınan ve ilk baskısı 1974 yılında Fransa'da yayınlanan "Manuşyan Bir Özgürlük Tutsağı" başlıklı biyografi çalışması Sosi Dolanoğlu'nun tercümesiyle Aras Yayıncılık arasından Türk okurla buluştu.Kitapta eşini anlatan Meline Manuşyan, Adıyamanlı bir Ermeni olan eşiyle tanıştığı günden Misak'ın kurşuna dizildiği zamana kadar anılarını güçlü ve berrak bir dille anlatıyor.

Paris'te 21 Şubat 1944'te 23 kişi Nazi işgaline karşı eylemlerde bulunduğu için kurşuna dizildi. "Caniler Ordusu" diye teşhir ettikleri kırmızı bir afişte "Bunlar mı Fransız?" diye soruluyor, onların Romen, Macar, Yahudi, Ermeni, İtalyan, İspanyol olmasına vurgu yapılıyordu. Kızıl Afiş olarak ünlenen bu p osterden Naziler 15 bin adet bastırıp dağıtmıştı. Listedekilerin yalnız üçü Fransız, diğerleri göçmendi. Direniş grubunun komutanı Misak Manuşyan, 1906'da Adıyaman'da doğmuş, tehcir sırasında çocukken Suriye'ye sürülmüş, sonra Fransa'ya göç etmiş bir şairdi. İşçi olarak çalışırken gece üniversitelerine devam etmişti. 1934'te Fransız Komünist Partisi üyesi oldu. Bu tarihte karısı Melinee ile tanıştı. Bundan sonrası, hem bir aşk hem de bir direniş hikayesiydi. Şair Louis Aragon, bu derinişi şiirleştirdi. Şiiri Leo Ferre seslendirince, Manuşyan belleklerde özel bir yer edindi. 2009'da Fransa'da Manuşyan'la ilgili iki kitap, bir resimli roman yayımlandı ve Robert Guedigulan'ın yönettiği bir film (L'armee du Crime) yapıldı. Hikayenin çıplak malzemesi Bir Özgürlük Tutsağı: Manuşyan adlı bu kitapta yer alıyor. Aras Yayınları'nın eklediği fotoğraflar, ek bilgiler, notlar, kitabı daha da zenginleştirmiş...